Wzmacniacze i amplitunery stereo

Klasyczny zestaw do odsłuchu muzyki stereo to wzmacniacz lub amplituner oraz para kolumn głośnikowych. Wybór wzmacniacza nie jest prosty, ponieważ różnią się one konstrukcją, a ich ceny są zróżnicowane od kilku do kilkudziesięciu tysięcy zł. Amplituner to dobre rozwiązanie dla miłośników radia z solidnym wzmacniaczem, do którego dołączymy np. odtwarzacz CD.

Wzmacniacz w systemie audio odpowiada za zwiększenie poziomu sygnału, jaki ostatecznie trafia do kolumn głośnikowych.

Wzmacniaczy tranzystorowy czy lampowy?

W systemach stereofonicznych do zasilenia kolumn głośnikowych możemy wykorzystać wzmacniacze tranzystorowe, lampowe lub hybrydowe (lampowo- tranzystorowe). Wpływ konstrukcji wzmacniacza na brzmienie dźwięku jest niezwykle istotnym czynnikiem przy wyborze odpowiedniego modelu. Każda z tych konstrukcji ma zarówno swoje zalety, jak i wady, a tym samym swoich przeciwników, jak i zwolenników.

Wzmacniacze tranzystorowe, jak sama nazwa wskazuje, wykorzystują tranzystory, np. polowe tranzystory mocy MOSFET, natomiast we wzmacniaczu lampowym wykorzystuje się lampy elektronowe. Zupełnie inna konstrukcja obu typów wzmacniaczy sprawia, że brzmią one inaczej. Powszechnie panuje opinia, że modele lampowe oferują charakterystyczne, cieplejsze brzmienie w porównaniu z modelami tranzystorowymi, co nie oznacza, że jest ono lepsze od tranzystorowego, jest po prostu nieco inne. Jest ono np wzbogacone większą liczbą składowych harmonicznych. We wzmacniaczach lampowych istotną cechą jest m.in. trwałość lamp, zależna od technologii produkcji, a także od warunków pracy lampy. Trwałość lamp może skrócić np. brak odpowiedniej wentylacji. Wzmacniacze lampowe są znacznie wrażliwsze na drgania niż modele tranzystorowe. Wspomniane już konstrukcje hybrydowe najczęściej wykorzystują lampy w przedwzmacniaczu, a tranzystory w końcówce mocy. Pozwala to uzyskać lampowy charakter brzmienia, a jednocześnie zapewnia dużą moc urządzenia. Urządzeń wykorzystujących to rozwiązanie jest jednak niewiele na rynku.

DENON PMA-1600NE; ARCAM SA20

Jaka to klasa wzmacniacza?

Wzmacniacze, w zależności od ich konstrukcji, możemy klasyfikować także pod względem tzw. klasy pracy. Są one oznaczane literami alfabetu. To, do jakiej klasy zaliczamy wzmacniacz, zależeć będzie od tego, przez jaką część okresu sygnału sinusoidalnego wykorzystywany we wzmacniaczu tranzystor lub lampa przewodzi prąd. O klasie pracy wzmacniacza decyduje tzw. punkt pracy. Jest to stan, w którym znajduje się lampa lub tranzystor wówczas, gdy na wejście wzmacniacza nie jest podawany sygnał. We wzmacniaczach wyróżnia się m.in. klasy A, B, AB, G i D. Różnią się sprawnością i poziomem zniekształceń. Wzmacniacze liniowe klasy A mają najmniejszą sprawność 20-25 procentową, przy najmniejszych zniekształceniach dźwięku. Najpopularniejszą obecnie klasą wzmacniaczy jest klasa D. Są to tzw. wzmacniacze impulsowe o sprawności 90 proc. i niewielkim poziomem zniekształceń harmonicznych. Ich praca jest dwustanowa, tzn. wzmacniacz w pełni przewodzi prąd albo nie przewodzi w ogóle. Modele klasy D nazywane są potocznie wzmacniaczami cyfrowymi, właśnie z uwagi na charakter pracy takiego wzmacniacza. Mylące może być także oznaczenie literowe – „D”, które kojarzy się z angielskim „digital”, co oznacza „cyfrowy”. Do ich zasilania są wykorzystywane zasilacze mniejszej mocy.

Wzmacniacz hybrydowy TAGA Harmony HTA-25B z wyjściem do wzmacniacza mocy, z łączem Bluetooth i wejściem USB. (Fot. TAGA Harmony)

Przedwzmacniacze do droższych systemów stereo

Tego typu modele, jako osobne urządzenia wykorzystywane są w droższych, bardziej rozbudowanych systemach audio. Przedwzmacniacz wyposażony jest w różnorodne wejścia audio, dekodery i przetworniki. Współpracuje on z końcówką mocy, której zadaniem jest ostateczne wzmocnienie sygnału i przesłanie go do kolumn głośnikowych. W systemach audio, w których przedwzmacniacz i końcówka mocy stanowią odrębne urządzenia, umożliwia on dokonanie wyboru źródła odtwarzanego dźwięku i regulację poziomu sygnału podawanego do układu ostatecznego wzmocnienia. Przedwzmacniacz może być wyposażony w różnorodne filtry i korektory dźwięku, nie jest to jednak regułą. Niektóre urządzenia mogą nie mieć nawet regulatora balansu, nie wspominając już o bardziej zaawansowanych rozwiązaniach.

TAGA Harmony HTA-2000B v.2 z hybrydowym wzmacniaczem klasy high-end i audiofilskiej klasy potencjometrem głośności marki ALPS oraz pilotem. (Fot. TAGA Harmony)

Konstrukcje dual mono

Wśród wzmacniaczy dwukanałowych dostępne są konstrukcje tzw. dual mono. Różnią się one od klasycznego modelu stereofonicznego tym, że obydwa kanały są od siebie odpowiednio odizolowane. Chodzi tu przede wszystkim o ich zasilanie. Znacznie zmniejszają się wówczas przesłuchy międzykanałowe. Konstrukcja dual mono to, więc poniekąd dwa wzmacniacze monofoniczne zamknięte w jednej obudowie.

TAGA Harmony HTR-1000CD v.2 to wysokiej jakości system audio z hybrydowym wzmacniaczem, tunerem DAB+ i odtwarzaczem CD. (Fot. TAGA Harmony)

Amplitunery stereo – radio ze wzmacniaczem

Stereofoniczne amplitunery to bardzo popularne urządzenia wzmacniające sygnał audio, wykorzystywane w systemach dwukanałowych. Amplituner stereo to nic innego jak zamknięte w jednej obudowie tuner radiowy (cyfrowy lub analogowy), przedwzmacniacz oraz końcówka mocy.

Obecność w jednym „kawałku” wzmacniacza i tunera radiowego to przede wszystkim rozwiązanie relatywnie tanie w stosunku do zakupu odrębnego tunera i wzmacniacza. Dostępne na rynku modele amplitunerów są bardzo zróżnicowane pod względem dostępnych funkcji, a tym samym i cen. Różnica może objawiać się w jakości wytwarzanego dźwięku, konstrukcji poszczególnych układów elektronicznych oraz jakości samych elementów, z których zostały one wykonane. Aby właściwie przetestować i porównać wpływ kilku różnych amplitunerów na brzmienie dźwięku, należałoby sprawdzić ich działanie przy zastosowaniu tego samego odtwarzacza i tego samego zestawu kolumn głośnikowych, co w praktyce może być często bardzo trudne. Mogą być zróżnicowane cenowo. O jego cenie decyduje konstrukcja wzmacniacza.

TAGA Harmony HTA-600B; SHERWOOD RX-5502; DENON PMA-600NE

Jak odbierać sygnał radiowy DAB+ i FM?

Rosnąca popularność urządzeń pozwalających na odtwarzanie cyfrowej muzyki, w tym także programów radiowych, pokazuje, że przyszłością radiofonii jest radiofonia cyfrowa. Wśród radioodbiorników dostępnych jest wiele modeli umożliwiających odtwarzanie programów, nie tylko tych nadawanych analogowo (FM i AM), ale również cyfrowo – z wykorzystaniem DAB+ czy Internetu.

Cyfryzacja radiofonii niesie ze sobą wiele korzyści zarówno dla odbiorców, jak i dla nadawców. Na korzyść cyfrowego odtwarzania stacji radiowych przemawiają m.in. niski poziom zniekształceń i zakłóceń w odtwarzanym sygnale audio. Z punktu widzenia użytkownika jest to także łatwy i szybki dostęp do większej oferty programowej, zwłaszcza, że pod tym względem możliwości radiofonii analogowej praktycznie zostały wyczerpane. W cyfrowym radiu DAB+ użytkownik ma ponadto możliwość zaprogramowania uruchomienia odtwarzania pożądanej audycji, a także ustawienia czasu jej nagrywania (nawet na kilka dni przed rozpoczęciem). Znacznie łatwiejsze i bardziej intuicyjne jest wyszukiwanie stacji (np. według gatunku muzycznego czy nazwy rozgłośni radiowej zamiast według częstotliwości).